Ser i estar, jak się nimi posługiwać
Często radzę moim studentom języka, aby uczyli się najczęściej używanych czasowników i tworzyli z nimi frazy. Większość zdań je zawiera, ucząc się zatem tylko paru podstawowych słów, jesteś w stanie powiedzieć naprawdę wiele. Jednym z takich czasowników jest być. Znając go również w języku hiszpańskim, możesz opisać siebie, ludzi, miejsca, przedmioty, położenie i jeszcze trochę. Niestety w tym właśnie języku słów być jest więcej niż tylko jedno.
Gdybyś uczył się języka hiszpańskiego tylko i wyłącznie poprzez konwersacje, zaczynając tak, jak robią to hiszpańskie dzieci, czasowniki ser i estar byłyby zwykłymi słowami używanymi na co dzień. Wiedziałbyś dokładnie, który z nich, kiedy użyć, choć możliwe, że nie potrafiłbyś wytłumaczyć dlaczego. Gdy jednak uczysz się języka zaczynając od gramatyki, najpierw widzisz zasadę, a następnie próbujesz dopasować do niej słowo. Niestety nawet znajomość wszystkich zasad w tej kwestii, nie zawsze gwarantuje użycie poprawnego wyrazu. A im więcej znasz zasad, tym trudniej jest w gąszczu ich wszystkich znaleźć tę odpowiednią, którą w danym momencie potrzebujesz.
Użycie tych dwóch wyrazów niemal zawsze budzi wątpliwości, jednak dobrze wytłumaczone zasady oraz praktyka, pomogą ci nie martwić się tym problemem. Jeśli zawsze musisz rozumieć jak, co funkcjonuje, zapoznaj się z regułami użycia ser i estar. Znajdziesz je w każdej książce do gramatyki czy w kursie językowym. Znajomość tych słów i ich użycia to podstawa. Albo razem ze mną zapamiętaj tylko jedną regułę i zobacz w praktyce, czym faktycznie różnią się te dwa czasowniki.
Czasownik SER używamy do określenia cechy stałej, ogólnej oraz zawodów, ESTAR natomiast do opisu stanu tymczasowego oraz określenia położenia.
Użycie ser do opisania zawodu, jest raczej sprawą logiczną. Ona jest nauczycielką – ella es maestra. Użycie estar do określenia położenia również nie powinno sprawić problemów jeśli tylko utożsamisz słowo estar z polskim znajdować się. Książka jest (znajduje się) na stole. - El libro está en la mesa. Pytając gdzie jest używasz frazy dónde está – gdzie jest (gdzie się znajduje), odpowiedź również powinna zawierać czasownik estar, bez względu na to czy pytasz o osobę, czy przedmiot.
Najwięcej problemów sprawia jednak użycie ser i estar określające stan oraz cechy, nie wiedząc często do końca co jest stałe czy ogólne, a co zmienne i tymczasowe dla Hiszpanów.Tak jak w życiu, postawienie niejasności obok siebie w celu porównania, pozwala często podjąć odpowiednią decyzję, tak i hiszpańskie ser i estar warto przedstawić razem, aby wyłuskać z nich najważniejsze podobieństwa i różnice.
Oba te czasowniki użyjesz zazwyczaj z innymi wyrazami. Ale specjalnie dla celów porównawczych zebrałam małą listę tych, które możesz użyć zarówno z ser jak i estar. Ale w zależności od tego, który użyjesz, otrzymasz inne znacznie.
Samo to porównanie już sugeruje moment użycia konkretnego z czasowników. Ale pozwolę sobie jeszcze na małą analizę paru z nich. Najpierw jednak pytanie do ciebie: Który z czasowników użyjesz aby powiedzieć: To jabłko jest jeszcze zielone, poczekaj aż dojrzeje. A którego użyjesz żeby powiedzieć: Jabłko jest zielone.
W pierwszym przykładzie powiesz está verde, w drugim natomiast es verde. Jabłko jest zielone gdy jest jeszcze niedojrzałe, jest to stan przejściowy dlatego estar jest tu właściwe. Ale jabłka mogą też być z reguły zielone. Jest to ich cecha stała, wtedy użyj ser. Czasownik ser używa się bowiem nie tylko do opisywania cech charakteru, ale również ogólnych cech rzeczy, czynności czy zjawisk. To samo dotyczy czasownika estar, tyle że dotyczy on stanu w jakim coś się znajduje, a nie cechy stałej. Wszystkie wyrażenia z powyższej listy z użyciem SER określają cechę ogólną bądź stałą. Człowiek jest nudny, męczący, zły, czy ciemnoskóry. Jest to coś, co wyróżnia daną osobę, jak ją widzimy ogólnie, co o niej myślimy. Wyrażenia z ESTAR określają tutaj coś przejściowego. Bycie znudzonym, zmęczonym, chorym czy opalonym jest chwilowe i zazwyczaj towarzyszy im jakiś moment czy okres.
Spójrz np. na przymiotnik guapa – ładna. Gdy powiesz: Tú eres muy guapa - opisujesz ogólny wygląd osoby. Ale gdy powiesz: Tú estas muy guapa en este vestido – opisujesz wygląd, ale jest to stan w danym momencie, a dokładniej w chwili gdy dana osoba ubrana jest w tą sukienkę. Wszystko jasne? Ok, to teraz jeszcze jedno pytanie, tym razem trudniejsze: Wczoraj była impreza z karaoke, ale nie byłem wystarczająco odważny żeby coś zaśpiewać. Jakie „być” wystąpi tutaj? Mówiąc to dokładnie w taki sposób: wczoraj ... nie byłem wystarczająco odważny…. w języku polskim uznajemy że stan nie bycia odważnym był chwilowy: wczoraj, na imprezie. Co sugeruje na użycie słowa estar. Jednak bycie odważnym to stała cecha charakteru, człowiek jest uznawany za odważnego albo nie, dlatego poprawną odpowiedzią jest tu czasownik ser. W języku hiszpańskim zdanie estoy valiente nie istnieje. Mówi się soy valiente – jestem odważny, określając tym samym moją cechę. Jeśli natomiast chcesz powiedzieć o stanie chwilowym, musisz sformułować zdanie nieco inaczej: Wczoraj była impreza z karaoke, ale zabrakło mi odwagi żeby coś zaśpiewać.
Wiem, to było strasznie podchwytliwe, nie mogłeś tego wiedzieć ucząc się użycia ser i estar poprzez zasady gramatyczne. Bowiem kwestia użycia poprawnego sformułowania w wielu przypadkach, jak choćby chwilowego braku odwagi, nie zależy tu od tego jak wiele znasz zasad i reguł. Większość studentów uczących się języka poprzez gramatykę popełni tu błąd, mówiąc w sposób, który w języku hiszpańskim nie istnieje, gdyż takie użycie słowa sugeruje tu zasada gramatyczna. Takie i wiele innych sformułowań nauczyć się można przede wszystkim w praktyce. Dlatego naprawdę ważne jest, abyś wyszedł do ludzi i z nimi rozmawiał. Książki nie nauczą cię języka do perfekcji. Błędy będziesz popełniać, czy tego chcesz, czy nie. Ale praktyka pozwoli ci szybko się ich pozbyć, czego nie da ci żadna książka.
Komentarze
Prześlij komentarz